Kategoria: Zapiski Godności

Poznaj trudności w leczeniu seniorów

Jak stan zdrowia seniorów wpływa na życie osób starszych?

Można by powiedzieć, że starość ma wiele twarzy. Ale bez wątpienia wszyscy jesteśmy pewni jednego, że bardzo dostrzegalnym aspektem starości jest stan zdrowia. Dla samych seniorów, stan ich zdrowia jest najważniejszym wymienianym aspektem, który znacząco wpływa na jakość ich życia.

Zdrowie to złożona kwestia. Z jednej strony są statystyki, choroby, ilość zajmowanych miejsc w placówkach medycznych, czy wykupionych leków. Z drugiej zaś strony, samoocena stanu zdrowia bezpośrednio zainteresowanych, czyli seniorów. I tu zaskoczeniem może być fakt, że wielu seniorów ocenia swój stan zdrowia jako dobry!

Jednak, jak widać w statystykach, znaczną część wydatków na opiekę zdrowotną stanowią wydatki ponoszone na rzecz osób w wieku 60 lat i więcej. Zaburzenia pamięci, zaburzenia mowy i kłopoty z poruszaniem się, wahania nastroju, pogorszenie się słuchu i wzroku, dolegliwości układu krążenia, to najczęstsze problemy zdrowotne u seniorów. Te wszystkie niedomagania obserwujemy u naszych podopiecznych i staramy się ich wspierać w procesach leczenia, czy w wykupywaniu potrzebnych leków.

Problem zdrowia i leczenia starszych osób dotyka nie tylko samych zainteresowanych, ale związanych z nimi bliskich, jak i cały system opieki zdrowotnej.

Skąd wynikają trudności w leczeniu seniorów?

W naszej Fundacji często spotykamy starsze osoby, które nie mają postawionych diagnoz, a co za tym idzie, także wdrożonego leczenia, pomimo widocznych u nich poważnych problemów zdrowotnych. Powodem takiej sytuacji jest ich izolacja społeczna, brak wsparcia ze strony bliskich, czy też po prostu wykluczenie społeczne.

Nie są w stanie dotrzeć samodzielnie do placówek zdrowia, a później również do aptek, właśnie ze względu na swój stan zdrowia, który im na to nie pozwala lub na brak kompetencji społecznych (nie wiedzą gdzie szukać odpowiedniego leczenia). Nie mają wokół siebie nikogo, kto byłby dla nich wsparciem w trudnych sytuacjach. Nie wiedzą do kogo mogliby się zwrócić o pomoc systemową. Brakuje im podstawowej wiedzy w tym zakresie, a często też zdarza się, że po prostu krępują się prosić o pomoc. Powodem jest również niechęć do weryfikacji swojego stanu zdrowia. W myśl zasady “mniej wiesz, lepiej śpisz” starsze osoby unikają niektórych specjalistów jak ognia. To bardzo poważny problem społeczny.

Dużym problemem w leczeniu starszych osób są też bariery komunikacyjne. Seniorom brakuje kompetencji do zrozumienia zawiłych instrukcji lekarskich. Również problemy z pamięcią mają tu duże znaczenie, często zauważamy, że starsza osoba już zaraz po wyjściu od lekarza zapomina zaleceń, które otrzymała. Technologiczne rozwiązania też nie sprzyjają. Korzystanie z e-recepty, umiejętność płacenia kartą, czy wybrania pieniędzy z bankomatu to bardzo duże problemy, które zauważamy u starszych osób. Nie mówiąc o bardziej skomplikowanych rozwiązaniach jak rejestracja online czy aplikacje w telefonie mające wspierać seniorów chociażby w braniu leków.

Dlaczego seniorzy nie biorą przepisanych leków?

Innym zauważalnym przez nas problemem jest branie leków, a raczej ich nie branie. Starsze osoby często nie biorą przepisanych im leków! Tu powody są dwa podstawowe. Pierwszy, to problemy z pamięcią i nieumiejętność samodzielnego kontrolowania pór i ilości przyjmowanych lekarstw. Często też wynika to  z olbrzymiej wręcz ilości leków, które mają przepisane i nie „starcza im dnia” – jak mówią –  na wzięcie wszystkiego. Drugi problem jest bardziej prozaiczny, są nim ograniczenia finansowe. Seniorów zwyczajnie nie stać na leczenie, na zakup leków, nie mówiąc o płatnych konsultacjach lekarskich. Koszty leczenia są dla nich za wysokie w stosunku do ich zasobów.

Jak pomóc seniorom?

Można by powiedzieć, że trudności mnożą się na każdym kroku. Co jednak nie oznacza, że problemy te są nie do rozwiązania.

Bardzo ważne dla seniorów jest wsparcie ze strony otoczenia. Rola opiekunów i rodzin jest nie do przecenienia. To pierwsza kwestia w przeciwdziałaniu w trudnościach związanych z leczeniem seniorów.

Choć oczywiście nie jedyna. Idealnym rozwiązaniem byłby skuteczny program wsparcia społecznego, związany z programami edukacyjnymi w zakresie leczenia i komunikacji z zespołem medycznym, zarówno dla seniorów, opiekunów oraz służby zdrowia.

Z naszej fundacyjnej perspektywy widać wyraźnie, że problemy w leczeniu seniorów nie dotykają wyłącznie ich samych ale całe ich otoczenie. Rodziny, opiekunów, sąsiadów, służbę zdrowia i całe społeczeństwo. Ponieważ koszty tych problemów i braku ich rozwiązań płacimy wszyscy.

Dlatego tym bardziej ważne jest właściwe zidentyfikowanie problemów senioralnego leczenia i znalezienie odpowiednich rozwiązań. Mamy nadzieję, że dążenie do poprawy jakości opieki medycznej dla starszych osób jest wciąż jednym z ważniejszych aspektów programów społecznych.

Gdzie szukać pomocy?

Nasza Fundacja przywraca godność życia osobom starszym i niepełnosprawnym. U podstaw założenia Fundacji Dignum leży pragnienie, aby osoby starsze i niepełnosprawne mogły jak najdłużej cieszyć się samodzielnością i niezależnością we własnym domu. Fundacja codziennie walczy o stworzenie im godnych warunków, pozwalających im spędzić życie w cieple domowego ogniska, w miejscu pełnym duszy i wspomnień.

W Fundacji Dignum wierzymy, że godność należy się każdemu, niezależnie od wieku i stanu posiadania. Zdrowie i dostęp do leczenia jest jednym z ważniejszych aspektów godnego życia. Dlatego między innymi w tym zakresie pomagamy starszym osobom, wykupujemy im leki i zawozimy do lekarza, a czasem opłacamy również koszty prywatnych porad lekarskich. Wierzymy, że zdrowy senior to lepszy świat wokół nas.

Autorka: Dagmara Szymczak – Prezeska Fundacji Dignum

Artykuł powstał we współpracy Fundacji z portalem Leki.pl i można go również przeczytać tutaj

Strona Leki.pl to profesjonalne porady zdrowotne również dla seniorów i ich rodzin.

Nowy plakat stworzony dla Fundacji Dignum przez znaną warszawską ilustratorkę, Izabelę Kaczmarek-Szurek ze studia Formallina.

Inspiracją dla stworzenia grafiki pt. „Przywrócić godność życia” jest triada młodość – starość – godność, a także duch rewolucji, zwykle typowy dla zbuntowanej młodości, a jednocześnie jakże potrzebny dziś polskim seniorom. Mamy nadzieję zrobić charytatywny hałas w imieniu tych, których głosu nie słychać w mediach społecznościowych, w Internecie, ani też na ulicach. Chcielibyśmy upomnieć się razem z młodymi ludźmi o tych, którzy sami o swoją godność już nie zawalczą! Zbuntujmy się w imieniu tych, którzy sami nie powstaną! Nie ma zgody na to, by w środku Europy ludzie żyli w odarciu z godności!

Izabela Kaczmarek-Szurek jest absolwentką poznańskiej ASP oraz berlińskiego Universität der Künste. Tworzyła prace graficzne m.in. dla Harper’s Bazaar USA, Muzeum Warszawy, Rossmann, Gazety Wyborczej, EY Ernst&Young, Sharp, Łukasza Jemioła, MBank, Gosi Baczyńskiej i wielu innych.

Feminizacja i singularyzacja starości. Te naukowe terminy oznaczają w praktyce jedno, starą samotną kobietę.

Tak wygląda starość nie tylko w Polsce. Kobiety żyją dłużej, w Polsce średnio o 8 lat od mężczyzn.

W naszej fundacji bardzo często się spotykamy z sytuacją gdzie starsza samotna kobieta mieszka w domu, którego nie jest w stanie już sama sprzątać, ogrzać, naprawiać usterek… dom starzeje się z nią. Brak opieki ze strony rodziny i wieloletnie zaniedbania pogarszają tę sytuację. Kobieta na starość zostaje sama w domu lub mieszkaniu, , bez wsparcia opieki społecznej i bliskich.

Dom czy mieszkanie często jest dla niej za duże, słabo ocieplone, ekonomicznie nie praktyczne – trudno je utrzymać, bo ogrzewanie dużej powierzchni jest finansowo ponad jej możliwości. Kobiety średnio zarabiają mniej od mężczyzn, co oznacza, że emeryturę mają też mniejszą.

Byłam kiedyś u starszej pani, która mieszkała w domu wybudowanym przez jej męża w latach 50tych, w którym od czasu wybudowania nic się nie zmieniło, nie było przeprowadzanych żadnych remontów! Trudno sobie wyobrazić jak taki dom wygląda, stare poczerniałe ściany od ogrzewania w piecu węglowym, bez malowania przez lata, rozpadające się urządzenia w łazience, zmurszałe zewnętrzne schody, po których nie dało się wejść i zejść (ponoć raz pogotowie odmówiło z tego powodu wejścia do domu). Ta kobieta miała szczęście, udało jej się ten dom sprzedać i kupić małe mieszkanko. Ale to rzadkość, starsi ludzie są nieporadni i bardzo przywiązani do swojego domu, w którym przeżyli kilkadziesiąt lat. Nie chcą się przeprowadzać, to coś więcej niż dom, to ich własne miejsce.

Często, gdy o naszych podopiecznych piszemy w mediach społecznościowych, padają pytania: gdzie są sąsiedzi i rodzina? To smutne, ale oni również dokładają swoją cegiełkę, a czasem i cegłę, do tego, że życie tych kobiet jest cięższe. Albo się nie interesują, czekają aż ta osoba umrze, żeby przejąć stary dom, albo co gorsze, stosują wobec nich przemoc ekonomiczną, czyli zabierają rentę lub emeryturę, wyprzedają rzeczy z mieszkania.

Znałam starszą panią, która miała bardzo dużą niepełnosprawność, mieszkała sama w warunkach, które sobie trudno wyobrazić, miała bardzo duży problem z poruszaniem się, wobec czego nie mogła wychodzić z domu. Opiekunka z opieki społecznej przychodziła na chwilę, przynosiła jej zakupy i to wszystko. Natomiast większy problem stanowili sąsiedzi, ponieważ pojawiali się tylko wtedy gdy listonosz przynosił rentę! Wszyscy tam imprezowali przez kilka dni za tę rentę!  

Czasem sąsiedzi nie chcą pomagać, ponieważ wiedzą, że jest rodzina, która się nie interesuje, wobec czego sami stwierdzają, że to nie ich problem. A często, zwłaszcza na wsiach, przyczyną są stare konflikty rodzinne, które ciągną się latami i jest wiele złości i żalu. Spotykamy się z takimi sytuacjami, kiedy mąż kobiety był alkoholikiem, ona to znosiła przez całe swoje życie, a potem kiedy zmarł, mieszkańcy wsi nie chcieli mieć z nią nic wspólnego, jakby była winna jego alkoholizmu.

Życie starszych samotnych kobiet często pozbawione jest godności. Dlatego tak ważne jest żeby wprowadzić zmiany systemowe w opiece społecznej. Starszych samotnych kobiet będzie w naszym kraju przybywać, tak pokazują prognozy demograficzne.

Ponad 9 mln Polaków to ludzie starsi, po 60 roku życia, do 2050 roku ma być ich 14 milionów!
Szacuje się, że około 2 mln osób starszych wymaga pielęgnacji, pomocy medycznej czy stałej opieki. W Domach Pomocy Społecznej, obecnie przebywa ponad 150 tys. osób!!!

Starsze osoby nie chcą się tam przenosić! Nikt nie chce całego swojego życia zapakować do jednej walizki.

Zwłaszcza teraz w dobie korona wirusa widzimy, jak bardzo te placówki się nie sprawdzają. Choć do tej wiedzy nie potrzeba było epidemii. Wystarczy wyobrazić sobie miejsce, gdzie mieszka średnio 100 osób, a są też miejsca gdzie pensjonariuszy jest 400tu. Kto chciałby tam mieszkać??? Kto już dziś będąc zdrowym i sprawnym stwierdzi, że cudownie byłoby przenieść się do miejsca, gdzie jest się anonimowym, gdzie dzieli się swój pokój i łazienkę z nieznaną sobie osobą? Gdzie codziennie jada posiłki z setką innych nieznanych mu osób?

Prawda jest taka, że potrzebne są nowe rozwiązania dla sytuacji osób starszych w Polsce.

I rozwiązania te to nie jest więcej miejsc w placówkach opiekuńczych. Potrzebne jest innowacyjne świeże spojrzenie na sytuację, nie z perspektywy instytucjonalnej, ale z perspektywy ludzkiej, z perspektywy naszych dziadków, rodziców czy też nas samych, którzy TEŻ KIEDYŚ BĘDZIEMY STARZY…

Co możemy zrobić żeby starość była lepsza dla naszych sąsiadów, naszych rodziców czy też dla nas samych w przyszłości?

Na pierwszym miejscu zmienić politykę społeczną! W Europie odchodzi się od tworzenia nowych domów opieki dla seniorów a istniejące sukcesywnie się likwiduje. Ponieważ koszty finansowe i społeczne opieki instytucjonalnej są bardzo duże.  Opieka domowa jest znacznie tańsza, a co ważniejsze nie niesie za sobą tak negatywnych skutków.

Dla naszych starszych sąsiadów i bliskich spróbujmy chociaż być cierpliwi, okażmy im zainteresowanie, wypijmy z nimi kolejną herbatkę i wysłuchajmy dziesiąty raz tej samej historii.

Dla samych siebie, zadbajmy o mieszkanie bez schodów, z dostępem do windy z tzw. zerowym parterem i łazienką bez wanny. I pielęgnujmy relacje z naszymi bliskimi i przyjaciółmi. To jest nasz kapitał na starość.

Bo najlepiej jest zestarzeć się we własnym domu w otoczeniu bliskich i życzliwych nam ludzi.